Nasz Klub SP8KBN po kilkunastoletniej przerwie znów jest aktywny w radiowym eterze. W dniu 4 kwietnia 2012 roku otrzymaliśmy nowe pozwolenie radiowe o numerze 4/K/O/2012 kategorii 1.

Niedługo mija sześćdziesiąt lat od powstania w Krośnie Klubu Łączności SP8KBN. Aby godnie obejść tą rocznicę, będziemy przekazywać nowym młodym klubowym kolegom wspomnienia i historię klubu, którą poniżej przedstawiamy:

Historia Klubu Łączności SP8KBN w Krośnie została napisana na podstawie wspomnień Adama SP8ALS, Władysława SP8IQB, Stanisława SP8BVG, Marka SP8BVN oraz Zbyszka SP8FHM. Staram się na bieżąco usuwać niejasności jak również gromadzić nowe materiały oraz pamiątki dotyczące historii klubu w którym się wychowałem i przeżyłem wiele niezapomnianych chwil.
Darek
SP8RHT

Klub łączności SP8KBN powstał w Krośnie prawdopodobnie przed rokiem 1955, jako jedna z form działalności Ligi Przyjaciół Żołnierza. Założyciele klubu niestety na chwilę obecną giną w mroku przeszłości. Pierwszą siedzibą klubu było pomieszczenie w Domu Młodego Robotnika przy Hucie Szkła nr.1 w Krośnie. Kierownikiem klubu był radiotechnik Marian Szopa. On też skonstruował pierwszy klubowy nadajnik telegraficzny. Do odbioru służył lotniczy odbiornik US-P. Na tych lampowych urządzeniach pierwsze krótkofalarskie kroki stawiała krośnieńska młodzież uczęszczająca na klubowe spotkania. Gdy klub rozpoczął kurs na świadectwo radioperatora, zajęcia z telegrafii poprowadził krótkofalowiec, były wojskowy radiotelegrafista Marian Nawrocki SP8VD. Radiotechnikę wykładał  Marian Szopa. Pierwsi kursanci to: Zenon Balcerzak SP8ALT, Mieczysław Hawrot, Adam Chudoba SP8ALS, Władysław Jakubik SP8IQB oraz Tadeusz Urbanek.

Po pewnej przerwie i reorganizacji, klub otrzymał nową siedzibę w budynku kina "Pionier" ( dawnym przedwojennym budynku Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" ) Sprzęt klubowy pozostał bez zmian. Klub pracował na antenach typu windom. Prowadzona była dalej działalność szkoleniowa wśród krośnieńskiej młodzieży. Jednak po opuszczeniu budynku kina "Pionier" przez Zarząd Powiatowy Ligi Obrony Kraju, również klub łączności SP8KBN zawiesił działalność. Jednocześnie klubowa licencja wydana na określony czas straciła ważność.


Lampowy lotniczy odbiornik krótkofalowy US-P


Obecny widok Kina "Sokół". Po opuszczeniu siedziby w "Domu Młodego Robotnika" klub SP8KBN zainstalowany został w pomieszczeniach na piętrze kina. ( po prawej stronie )


Pewnym urozmaiceniem kinowych seansów w "Pionierze" były telegraficzne tony nakładające się na ścieżkę dzwiękową wyświetlanych filmów.
 

Na ponowne odrodzenie się działalności klubowej miało związek powstanie Zakładowego Domu Kultury Huty Szkła nr.1 w Krośnie. W tym celu adoptowano i "zmodernizowano" zabytkowy pałacyk należący do Kaczkowskich, dawnych przedwojennych właścicieli Huty Szkła w Krośnie. W 1966 roku otrzymuje on nazwę "Szklana Grota". Po ponownym wydaniu klubowej licencji, SP8KBN otrzymuje pomieszczenie w pałacyku i wznawia działalność. Kierownikiem klubu zostaje Adam Chudoba SP8ALS, który zajmował się działalnością szkoleniową oraz techniczną obsługą klubu. On też wieszał anteny, rozciągnięte pomiędzy parkowymi drzewami. W klubie pojawił się Ludwik Śledzianowski SP8BLY. Po zawarciu porozumienia pomiędzy Liga Obrony Kraju a Powiatowym Sztabem Wojskowym, klub wzbogacił się o demobilową radiostację RSB-F. W wojskowych założeniach RSB-fka miała służyć jedynie prowadzeniu łączności podczas klęsk żywiołowych. Jednak była zbyt cennym w tamtych trudnych latach sprzętem, aby bezczynnie czekać na armagedon. Pracowano na niej telegrafią i modulacją AM w paśmie 80 i 40 metrów. Pojawiają się też nowi członkowie klubu: Ryszard Biegański, Henryk Burger, Bogdan Cieciura, Maciej Moskal i Zbigniew Leśniak. Aby uzupełnic skromne wyposażenie klubu Zbigniew Leśniak skonstruował nadajnik na lampie EL36. Następnie wszyscy członkowie klubu wspólnymi siłami skonstruowali nadajnik telegraficzno-foniczny ze stopniem mocy na lampie GU 50. W zasilaczu użyto prostowników na stosach selenowych. Do testów tego nadajnika użyto gramofonu jako żródła sygnału a eklwiwalent anteny stanowiły żarówki. Było to zarazem pierwsze w Krośnie urządzenie iluminofoniczne.




Stan obecny pałacu Kaczkowskich czyli słynnej "Szklanej Groty"


Tutaj mieściło się wejście do klubu łaczności SP8KBN. Klub zlokalizowany był na parterze budynku. Anteny rozwieszone były pomiędzy parkowymi drzewami po których wspinał się SP8ALS.
 
Klub SP8KBN w 197 roku został przeniesiony ze "Szklanej Groty" do budynku przy ulicy Nowotki 1 w Krośnie. W budynku tym mieściły się biura oraz Zarząd Wojewódzki Ligi Obrony Kraju. Następnie w roku 1977 klub po raz kolejny zmienia lokalizację.

Piątą siedzibą klubu łączności SP8KBN było pomieszczenie w kamienicy "Nad Restauracją Centralna" w krośnieńskim rynku. Klub posiadał wtedy potężną "załogę" i był to okres jego największej aktywności na pasmach amatorskich. Kierownikiem klubu zostaje Maciej Moskal SP8IEP. Operatorzy to: Stanisław Paszkiewicz SP8BVG który jednocześnie opiekował się klubem jako pracownik Ligi Obrony Kraju, Marek Kluz SP8BVN, Adam Chudoba SP8ALS, Zbigniew Leśniak SP8FHM, Jakub Mróz SP8HKS. Klub oprócz lampowego nadajnika konstrukcji Ryszarda Szopy i radiostacji RSB-F oraz sprzetu pochodzącego ze "Szklanej Groty", wzbogacił się o fabryczny japoński transceiver firmy Kenwood typu TS520S. Transceiver ten był nagrodą od władz głównych LOK za wybitne osiągnięcia sportowe klubu oraz Mistrzostwo Polski w szybkiej telegrafii sportowej zdobyte przez Marka SP8BVN. Został przywieziony pociągiem z Warszawy przez SP8IEP, SP8BVG i SP8FHM. Aby oszczędzać japońskie lampy w stopniu mocy transceivera, które były wówczas bardzo kosztowne, Maciej Moskal SP8IEP i Zbigniew Leśniak SP8FHM  skonstruowali pięciopasmowy wzmacniacz mocy KF na czterech lampach GU50. Oprócz tego w klubie używany był odbiornik BC 1004C. Klub za pośrednictwem Ligi Obrony Kraju organizował kursy telegrafii dla młodzieży w Zespole Szkół Mechanicznych w Krośnie.

Również w latach siedemdziesiątych powstaje w Krośnie nowy klub łączności Polskiego Związku Krótkofalowców o znaku SP8PZI. Operatorzy tego klubu to: Marian Nawrocki SP8VD, Bogdan Cieciura SP8ALC, Bogusław Brzozowski SP8BVO, Bogdan Klatka SP8ECV, Władysław Jakubik SP8IQB, Zbigniew Śnieżek SP8NFL, Mirosław Gierlach SP8SRT. Managerem QSL w Krośnie zostaje Marian Nawrocki SP8VD. Klub posiada siedzibę na poddaszu budynku przy ulicy Naftowej 5 w Krośnie.
Postać Bogdana Klatki SP8ECV z racji jego osiągnięć w sporcie krótkofalarskim i pierwszych miejsc w rankingu SPDX zasługuje na oddzielne opracowanie. W Krośnie otrzymuje on ksywę "Mistrz", natmiast Bogdan Cieciura SP8ALC poprzez swoje konstrukcje krótkofalarskie i również osiągnięcia sportowe otrzymuje ksywę "ViceMistrz. Bogdan jako jedyny z krótkofalowców posiadał maszynę do pisania, na której produkował artykuły do działu technicznego Biuletynu Polskiego Związku Krótkofalowców. Był również konstruktorem i założycielem pierwszej w Krośnie amatorskiej sieci łaczności UKF opartej o demobilowe radiotelefony FM302. Radiotelefony te posiadały układ selektywnego wywołania, skonstruowany i zainstalowany przez SP8ALC.

Lampowy radiotelefon FM302.


Transceiver Kenwood TS520S
 

W klubie SP8KBN "nad Centarlną" pojawia się Waldemar Kowalski SP8OBQ którego pierwszy kontakt z krótkofalarstwem procentuje założeniem przez niego w latach osiemdziesiątych w Dukli harcerskiego klubu łączności o znaku wywoławczym SP8ZIU. Do klubu tego należą operatorzy: Władysław Turek SP8QT, Wiesław Szaro SP8NFA, Robert Lorenc SP8OBO, Marek Ryniak SP8OOW, Robert Bogacz SP8RHR, Mirosław Leń SP8RHU, Tomasz Głowacki SP8SRE, Mirosław Głowacki SP8SRF, Waldemar Krok SP8UEE.
Waldek SP8OBQ, Robert SP8RHR i Mirek SP8RHU w roku 1988 jako pierwsi, pracują z terenowego QTH umiejscowionego na wzgórzu 534 położonym przy drodze z Dukli na Nowy Żmigród. Na wzgórzu 534 w czasie wojny toczyły się zacięte walki porównywalne potem przez ich uczesników ze zmaganiami w Stalingradzie i Kursku. Używany przez nich sprzęt to lampowy radiotelefon FM302 oraz dziewięcioelementowa antena yagi wykonana według popularnego wtedy opisu autorstwa SP6LB. Pracując przez parę dni z tego QTH, uzyskują oni szereg dalekich łączności w pasmie dwumetrowym. Do terenowego składu dołączają wkrótce koledzy Maciej Krupa SP8RHS i Dariusz  Lewczak SP8RHT. Zasilanie 302-ki było podciągnięte 150-cio metrowym przedłużaczem z domu położonego prawie na szczycie wzgórza. Również w tamtym i późniejszym okresie, bardzo aktywny na paśmie dwumetrowym był Konrad Homentowski SP8RHX. Używając anteny typu DL7KM zrealizował wiele ciekawych i dalekich łaczności.

Ostatnia siedziba klubu SP8KBN to parterowy barak po prawej stronie. Jednak historia się na tym nie kończy. Reaktywowany Klub SP8KBN ponownie wprowadził się do dawnego pomieszczenia w 2011 roku.


Lata osiemdziesiąte to następna zmiana siedziby klubu. Został on przeniesiony do adoptowanego przez LOK mieszkania na czwartym piętrze, w bloku przy ulicy 1000-lecia, na przeciwko zajezdni PKS-u. W tym okresie klubem opiekuje się Jan Obara SP8OOA. W klubie pojawia się lampowy wielopasmowy transceiver KF o nazwie ON-300 wykonany przez Edwarda SP8FUX na podstawie popularnego projektu autorstwa SP5WW. Transceiver ten zostaje następnie przekazany do klubu łączności LOK SP8KHK w Baligrodzie.

Po adaptacji pomieszczenia klubu w wielorodzinnym budynku mieszkalnym na pracownię radiotechniczną, klub SP8KBN zostaje przeniesiony do pomieszczenia znajdującego się w siedzibie Zarządu Wojewódzkiego LOK w Krośnie przy ulicy Tysiąclecia 18. W nowym miejscu ( jak się potem okazało ostatnim QTH w dziejach klubu ) SP8KBN aktywnie pracował w eterze. Operatorami byli: Mariusz Langner SP8JRD, Wojciech Szklarski SP8OOL, Jan Obara SP8OOA, który przejął sprawy łączności w LOK Krosno po odejściu Stanisława Paszkiewicza SP8BVG. Klub często odwiedzali: Janusz Wójcik SP8OOB, Krzysztof Wilusz SP8OOH, Piotr Bokowy SP8OOI, Ryszard Belczyk SP8OBP, Andrzej Juszczęć SP8OBW, Roman Żółkoś SP8IEF, Piotr Gurgacz SP8OOE, Edward Haduch SP8YU.
W klubie SP8KBN w 1987 roku zorganizowano kurs przygotowujący do egzaminu na świadectwo radiooperatora. Telegrafii uczył kursantów Mariusz SP8JRD a przepisy wykładał Wojtek SP8OOL. Po zdaniu egzaminu w Rzeszowie, nastepujący koledzy otrzymali licencję krótkofalowca: Maciej Krupa SP8RHS, Dariusz Lewczak SP8RHT, Wanda Kuliga SP8RHW, Krzysztof Gronicki SP8RHV, Konrad Homentowski SP8RHX, Zdzisław Kielar SP8RHY, Andrzej Murdzek SP8SRA, Stanisław Trznadel SP8SRC, Zbigniew Szklarski SP8SRG. W nieco póżniejszym terminie przystapili do egzaminu następni kursanci. Uzyskali oni następujące znaki wywoławcze: Jacek Hals SP8TJA, Jacek Rozpara SP8TJC, Beata Ważna SP8TJG, Józef Nycz SP8TJF, Grzegorz Szelc SP8TJO.
W Zespole Szkół Elektrycznych, położonym w dzielnicy Krosna - Turaszówce przez pewien czas funkcjonował szkolny klub łączności LOK SP8KSR. Operatorzy klubu to: Stanisław Paszkiewicz SP8BVG, Andrzej Kłapkowski SP8IEI, Zbigniew Szklarski SP8SRG. Działalność KSR-u była krótka, w eterze pojawiał się głównie w zawodach, obok siostrzanego KBN-u.  W 1985 roku podczas obozu harcerskiego w Woli Michowej, grupa harcerzy z Krosna założyła Harcerski Klub Łączności "Wilga" SP8ZBX przy Zespole Szkół Elektrycznych w Krośnie. SP8ZBX działa do chwili obecnej i zrzesza członków Oddziału Podkarpackiego OT nr.05 PZK w Krosnie.


Na zdjęciu Maciek SP8RHS w klubie SP8KBN mieszczącym się na ulicy Tysiąclecia 18. Na biurku klubowy transceiver TS520S. Po prawej stronie wzmacniacz KF na czterech lampach GU50 zbudowany przez SP8FHM i SP8IEP. To jedyne zachowane zdjęcie dawnego KBN-u z drugiej połowy lat osiemdziesiątych.

W całym swoim okrsie działalnosci klub łączności SP8KBN aktywnie pracował w zawodach krajowych i zagranicznych. Dużym powodzeniem cieszyły się Centralne Manewry Techniczno-Obronne w czasie których, klub pracował na terenowych QTH. Znak SP8KBN słychać było w eterze między innymi z Czarnej w Bieszczadach i z tzw. "Wyspy Energetyka" położonej na zalewie Solińskim. Inne lokalizacje to Skansen Przemysłu Naftowego w Bóbrce, Czarnorzeki i Baligród. Do "żelaznych" pozycji klubu należała praca w zawodach SP-K oraz "O Lampę Łukasiewicza" Członkowie klubu brali też udział w ogólnopolskich zawodach Amatrorskiej Radiopelengacji Sportowej nad jeziorem Białym w województwie Lubelskim. Klub SP8KBN był również organizatorem Krajowych Zwodów Wieloboju Łączności w roku 1987, oraz oraganizatorem Zawodów Terenowych Radiostacji Klubowych "Polny Dzień" w roku 1986. Dzięki Jankowi SP8OOA zawody te były sprawnie zorganizowane, klub pracował wtedy ze wzgórz nad Baligrodem.
W Brzozowie działał siostrzany klub Ligi Obrony Kraju SP8KWN. Kierownikiem klubu był Edward Haduch SP8YU operatorami odpowiedzialnymi Andrzej Juszczęć SP8OBW oraz Piotr Gurgacz SP8OOE. Załoga SP8KWN bardzo często gościła w klubie SP8KBN oraz wspólnie uczesniczyła we wszystkich krótkofalarskich zawodach terenowych organizowanych wówczas przez Ligę Obrony Kraju. W ostatnich latach działalności klubu, na jego wyposażeniu znajdował się: transceiver TS520S oraz FT101Z, wzmacniacz liniowy na lampach GU50, automatyczny nadajnik do nauki telegrafii, komplet radiostacji RBM-1 z zasilaczem, lampowy transverter do pracy emisją SSB i CW w paśmie UKF oraz telegraficzny dwudzwigniowy klucz automatyczny. Anteny używane w klubie to pełnowymiarowa delta na pasmo 80 metrów oraz wielopasmowa antena KF o polaryzacji pionowej.
W pracowni radioelektronicznej klubu prowadzonej przez Krzysztofa SP8RHV znajdował się zmodernizowany przez niego, lampowy radiotelefon UKF typu FM305 z dołożonym syntezerem częstotliwości na układach scalonych CMOS. Krzysztof SP8RHV wykonał również syntezer częstotliwości do popularnego radiotelefonu FM315. Zajęcia w pracowni były bardzo popularne wśród członków klubu. Tam też uczyli się praktycznej radioelektroniki i również tam powstawały ich pierwsze konstrukcje krótkofalarskie.

Początek lat dziewiędziesiątych to wydane licencje kolegów którzy w różny sposób byli związani z klubem łączności SP8KBN: Robert Kochanek SP8UZW, Roman Kochanek SP8UEH, Tadeusz Litwin SP8XGE, Krzysztof Marecki SP8XGC, Stanisław Przybyłowicz SP8XGF, Ewa Żywiec SP8XGL, Lucyna Belczyk SP8XGD, Jan Kozioł SP8AMF, Stefania Sip SP8UEI, Jadwiga Kłapkowska SP8UEJ.
 

Po śmierci Stanisława Sipa SP8SIP, pani Stefania Sip SP8UEI, przekazała do klubu SP8KBN transceiver YAESU FT101Z. Klub pracował na transceiverze FT101Z przez pewien okres czasu, natomiast transceiver TS520S został przekazany przez ówczesne władze LOK do innego LOK-owskiego klubu łączności. Na początku lat dziewiędziesiątych, przez nowo powstały Podkarpacki Oddział Terenowy numer 05 Polskiego Związku Krótkofalowców zostaje uruchomiony klub łączności o znaku SP8PDX. Po utworzeniu w Krośnie nowego klubu SP8PDX, w klubie SP8KBN powoli zamiera działalność radioamatorska, jeden z Operatorów Odpowiedzialnych SP8KBN - Wojtek SP8OOL przeprowadza się do Warszawy, Andrzej SP8OBW rozpoczyna naukę na uczelni w innym mieście, natomiast Jan SP8OOA wyjeżdza za granicę. Na spadek aktywności klubu miała również wpływ budowa obiektu przemiennika SR8T, w której aktywnie uczesniczyli wszyscy członkowie klubu SP8KBN oraz dynamicznie wówczas rozwijający się Podkarpacki Oddział Terenowy nr.05 Polskiego Związku Krótkofalowców założony przez Wandę SP8RHW ( jako pierwszy w Polsce, Oddział Podkarpacki PZK posiadał własny obiekt na którym zainstalowano przemiennik SR8T ) . W związku z przemianami, które zaszły w naszym kraju po roku 1989, innego harakteru nabrało znaczenie sportów obronnych oraz łączności. Zakończenie prowadzonych dla LOK-u przez klub SP8KBN cyku kursów dla przyszłych wojskowych radiotelegrafistów oraz zmiany zachodzące w profilu działalności  Ligi Obrony Kraju na początku lat dziewiędziesiątych zakończyły działalność klubu SP8KBN. Los transceivera FT101Z jak również, innych urządzeń będących na wyposażeniu klubu pozostał nieznany. Natomiast po okresie weryfikacji zezwoleń radioamatorskich klub łączności SP8PDX nie został reaktywowany przez Podkarpacki Oddział Terenowy nr. 05 Polskiego Związku Krótkofalowców.

Klub ostatecznie zniknąl z eteru około roku 1995, zarówno dyplomy, karty QSL jak i sprzęt wykonany rękami jego członków prawdopodobnie przepadł bezpowrotnie.
Klub wychował wielu świetnych konstruktorów i nadawców, wśród nich SP8ECV, SP8ALC, SP8IEP, SP8BVN, SP8FHM, SP8RHV.

Na koniec warto również wspomnieć o klubie łączności LOK w Baligrodzie SP8KHK mającym siedzibę na piętrze kina w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Baligrodzie. Klub SP8KHK założony został w roku 1966 wspólnie przez Henryka Trybulewicza - brata Wojciecha Trybulewicza SP8BKC oraz Wacława Wajdę SP8CYJ ojca Ryszarda Wajdy SP8IQR. Ryszard Wajda przekształcił Sekcję Łączności Koła LOK w Klub Łączności poprzez swoje młodzieńcze zamiłowania wyniesione ze szkoły energetycznej, gdzie budował pierwsze urządzenia radiowe. Skład operatorski to: Wojciech Trybulewicz SP8BKC, Jan Głogowski SP8ECK oraz Ryszard Wajda SP8IQR, który po ukończeniu szkoły średniej był w czasie służby wojskowej radiotelegrafistą na okręcie podwodnym. Pozostali członkowie klubu to: Alicja Karnas SP8BUS ,Jan Hańczuk SP8BUN, Czesław Ustianowski SP8OOC i Józef Dudziński SP8JRY. Do dziś żywe są wspomnienia o stojącym w klubie nadajniku telegraficznym z lampami na których pisało "Kriegsmarine". Częstym gościem w SP8KHK był Krzysztof Gulak SP8ATI. Również "załoga" SP8KBN odwiedzała Baligród. Artykuły i wsponienia o klubie SP8KHK były zamieszczone w Tygodniku Ligi Obrony Kraju "CZATA" (06.08.1966) pod tytułem "Łączność wkroczyła w Bieszczady" oraz w "Nowinach Rzeszowskich" z dnia 5 pażdziernika 1966 pod tytułem "W Baliogrodzie spisują się na piatkę". Klub SP8KHK pracował między innymi w 'Górskich Zawodach na Orientację" organizowanych przez Komisję Turystyki Górskiej PTTK, Zawodach Kolarstwa Górskiego oraz wielu innych.